WODA
gospodarka wodno-ściekowa

   Woda jest niezbędna do życia wszystkich istot żywych. W zamierzchłych czasach ludzie czerpali ją z naturalnych zbiorników – jezior, rzek albo zbierali deszczówkę, potem wpadli na pomysł kopania studzien przy swoich domostwach. Dostęp do wody był podstawowym warunkiem rozwoju cywilizacji – przede wszystkim budowy miast. Konieczność dystrybucji wody w aglomeracjach miejskich wymusiła budowę wodociągów.
   Sięgnijmy do historii. W Herkulanum, starożytnym mieście znanym już w V w. p.n.e., które w 79 r. n.e. zniszczył wybuch Wezuwiusza, archeolodzy odkryli wodociągi i kanalizację. Woda płynęła do miasta akweduktem do wieży wodnej, gdzie rozdzielała się na trzy odnogi: jedna, prywatna, płynęła do rezydencji zamożnych mieszkańców, którzy płacili za wodę, dwie, publiczne, zasilały publiczne łaźnie i fontanny, z których pozostała ludność czerpała wodę bez ograniczeń. W Herkulanum była też odpływowa kanalizacja, odprowadzająca ścieki z domowych toalet. Taki system wodno-kanalizacyjny stosowany był w starożytnym Rzymie powszechnie. 
      Jakże daleko mamy dzisiaj do takiego luksusu!
   Po upadku Cesarstwa Rzymskiego (V w. n.e.) w średniowiecznej Europie nastał czas dla nosiwodów i woziwodów, którzy w beczkach dostarczali wodę mieszczanom. Brak wodociągów i kanalizacji (na przykład nieczystości wylewano do ulicznych rynsztoków) skutkował epidemiami.
   Wraz z urbanizacją zaczęto budować wodociągi. Na terenie Polski pierwsze wodociągi pojawiły się w XIII w.: we Wrocławiu (1272 r.), Poznaniu (1282 r.), Mydlnikach pod Krakowem (1286 r.). W XVI w. do zasilania miejskich wodociągów zaczęto używać pomp, napędzanych kołem wodnym. Pierwsze takie urządzenie wybudowano w Augsburgu w 1548 r., później w 1582 r. w Londynie wykorzystano do napędu koła wodnego siłę pływów morskich, zaś w 1682 r. na potrzeby Wersalu skonstruowano zespół 14 kół wodnych, napędzających 225 pomp.

Warto wiedzieć, że koła wodnego do zasilania wodociągu miejskiego użyto w 1570 r. w Gdańsku, zaś w 1572 r. – we Fromborku. Rozwój techniczny w XIX i XX w. pozwolił upowszechnić wodociągi i kanalizacje. W krajobrazie miast pojawiły się wieże ciśnień, które służyły miejskim wodociągom, a były też wieże kolejowe, dostarczające wodę do parowozów – dziś przestały pełnić swoją funkcję, stając się zabytkami.

  Oddalając się od szerokiej historycznej panoramy skupmy się na naszym najbliższym otoczeniu – i co zobaczymy?

   Przyzwyczailiśmy się do tego, że wodę mamy pod ręką na zawołanie. Nie ma już dzisiaj u nas nikogo, kto chodziłby z wiaderkiem po wodę do studni czy do jeziora. Nasze domy wyposażone są w zlewy, umywalki, wanny, prysznice, sedesy, bidety, pralki. Co więcej – mamy wodę zimną i gorącą! Woda też ogrzewa nasze mieszkania.
Nadal więc, jak przed wiekami, jest niezbędna do życia, ale jest też źródłem wygody i przyjemności.Dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków jest usługą komunalną, za którą odpowiada samorząd, będący właścicielem przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Samorząd, reprezentując mieszkańców, powinien działać w naszym interesie i dbać, aby ta usługa wykonywana była należycie i w cenie przystępnej dla wszystkich, przy respektowaniu zasady równego traktowania obywateli.
Czy w Olsztynie te zasady są spełnione?
   W naszej Spółdzielni opłaty za dostawę wody i odprowadzanie ścieków stanowią (średnio) ponad 25% całego wymiaru opłaty czynszowej, w tym: zimna woda i ścieki – 15,84%, a woda do podgrzania – 9,51%. Jest to druga (po opłacie za ciepło: prawie 40%, w tym 17,11% centralne ogrzewanie i 21,25% ciepło do podgrzania wody) najwyższa opłata czynszowa.
   Jest tylko jeden sposób, aby obniżyć wysokość opłat za wodę: racjonalne nią gospodarowanie i oszczędzanie.
Racjonalne gospodarowanie i minimalizowanie kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków dotyczy zarówno dostawcy (producenta), czyli PWiK, jak i odbiorcy (mieszkańców). Zarząd Spółdzielni, w interesie wszystkich spółdzielców, od lat podejmuje różne działania techniczne i prawne, mające na celu zmniejszenie opłat za wodę.
Najważniejsze było wyposażenie wszystkich mieszkań w wodomierze. Aktualnie na ogólną liczbę 6 591 mieszkań w 6 561 (tj. 99,54%) są zainstalowane wodomierze indywidualne, a bez wodomierzy (stan na 31 grudnia 2013 r.) było tylko 9 mieszkań oraz 21 lokali socjalnych przy ul. Poprzecznej 20. Instalowane są wodomierze ze zdalnym odczytem, co umożliwia dokonanie dokładnego i w tym samym czasie odczytu w danym budynku. Wszystkie wodomierze są regularnie legalizowane (zgodnie z obowiązującymi przepisami).
   Mieszkańcy, świadomi wagi problemu, w zdecydowanej większości dbają o stan techniczny urządzeń wodociągowych w swoich mieszkaniach i ograniczają zużycie wody, nie dopuszczając o jej marnotrawienie. Dzięki tym wielorakim staraniom w ciągu ostatnich ośmiu lat następowało zmniejszenie zużycia wody. W roku 2013 w porównaniu do roku 2006 zmniejszyło się o 60189 m³ wody, tj. o 10,76%. Niestety – cena wody w tym okresie wzrosła aż o 70,10%, przy spadku inflacji z 1,0% w 2006 roku do 0,9% w roku 2013.
   Zarząd Spółdzielni wielokrotnie protestował przeciwko kolejnym podwyżkom cen za dostawę wody i odprowadzanie ścieków. Ponadto Zarząd OSM i inne spółdzielnie mieszkaniowe z Olsztyna zwracały się do prezydenta Olsztyna, jako reprezentanta wszystkich mieszkańców, między innymi o uruchomienie procesu restrukturyzacji PWiK; o wprowadzenie bonifikaty w cenie dostawy wody i odbioru ścieków dla mieszkańców budynków wielorodzinnych (gdzie koszty dostawy wody i odprowadzenia ścieków są niższe niż w budynkach wielorodzinnych, a ponadto spółdzielcy ponoszą koszty windykacji opłat); o wprowadzenie możliwości rozliczania się na podstawie zaliczkowej opłaty ustalonej w oparciu o prognozowane zużycie; instalowanie w budynkach wielorodzinnych liczników głównych ze zdalnym odczytem radiowym; zakończenia procesu przejęcia przez PWiK sieci wodno-kanalizacyjnych od Spółdzielni.